Voorpagina: Archief

Beroepsgeheim. O.a over Elsschot en Mulisch

Willem Brakman in gesprek met Willem M Roggeman.
Willem Brakman over Elsschot: " je hebt het verhaaltje en dan is er het vormelement, dat dit tot een inhoud maakt. Neem bijv. dat verhaal van Willem Elsschot, ‘Het dwaallicht’, met die twee matroosjes, die gaan dwalen, zij gaan aan wal en gaan die prostituee opzoeken. Maar in de handen van Elsschot wordt het ook het verhaal van de zoekende mens, even zeer gekweld als aangetrokken door het wondere beeld van schoonheid, warmte, verlangen en zorg. Daar wordt het een soort Odyssee.
Dat wil zeggen, Elsschot maakt van het fait-divers het verhaaltje, met vorm het ware verhaal, de inhoud. Zo ligt die relatie. Het concrete, dàt daar, waar je je vinger op kan leggen, dat concrete tilt de vorm op naar de algemeenheid van de inhoud, nl. dat het niet alleen voor mij geldt, maar voor iedereen. Daar gaat het om in een kunstwerk, dat het uit de benauwenis van dat geldt alleen voor hém, opgetild wordt tot dat geldt voor ons allen. Dat is de loop van een kunstwerk en dat is vorm. Wie dat kan, beschikt over een vorm, wie dat niet kan, vertelt een mop. "

Willem Brakman over Harry Mulisch: "Ik weet niet of je het verhaal kent van Harry Mulisch, ‘Broeder Kanker’. Dat gaat over een zeer zieke vrouw, die een gezwel heeft en haar echtgenoot is zeer bezorgd. Die vrouw ligt in een kamer apart en kreunt van pijn. De huisarts wordt geroepen. Die huisarts ziet de zaak somber in. Hij gaat met die man aan tafel zitten, vertelt hem over de vreselijke ziekte die zijn vrouw heeft. Hij zegt: die vrouw heeft een vreselijke ziekte, die heeft zo'n tumor in haar buik. Dat is iets heel raadselachtigs. Dat is een groeiende woekering van cellen, doodgriezelig. Maar het griezeligste van al is dat het lichaam op een gegeven moment in hevige pijn die tumor uit gaat stoten. En nog griezeliger is dat die tumor gaat praten, schreeuwen, gillen.
En dan krijg je pas in de gaten dat Mulisch het niet over een tumor heeft, maar over een kind, dat geboren wordt. Maar om het deze optiek mee te geven, van een gezwel dat praat, dat is toch mooi gezien. Want dat onthult een trek van de werkelijkheid, waar wij door gewoonte en vertrouwdheid overheen zien. Daarom vind ik zulk een verhaal zo knap, omdat het in een fantastische vorm iets onthult, maar geen fantasterijen à la Belcampo of de fantastische verhalen van Bordewijk. "

Klik hier om verder te lezen

De ervaring, het waarnemen en de humor: Willem Brakman over de column

Gisteren [17 juni 2004] werd een bundeling van de columns van Alex Mol (Wim Noordhoek) - "Verlangen naar nu" (zie Bieslog, gisteren) - ten doop gehouden in boekhandel Van Someren & Ten Bosch in Zutphen.

Schrijver Willem Brakman trakteerde de vele aanwezigen op een gedegen analyse van het column-genre (hieronder een fragment).

Daarna verplaatste het gezelschap zich naar de oevers van de IJssel, waar de zon had gewacht met ondergaan.",

Klik hier om een fragment te beluisteren

Klik hier voor Het verlangen naar nu

Willem Brakman en de NYT over Nabokov's Lolita

New York Times:
"Dan Franklin, who published Ian McEwan and Salman Rushdie at Jonathan Cape, has speculated on the subject too: “I wouldn’t publish ‘Lolita.’ What’s different today is #MeToo and social media — you can organize outrage at the drop of a hat. If ‘Lolita’ was offered to me today, I’d never be able to get it past the acquisition team — a committee of 30-year-olds, who’d say, ‘If you publish this book we will all resign.’”

Willem Brakman:
"Uit de grote literatuur blijkt dat het geheim van de liefde de onvervulbaarheid is. Een ding is hier zeker, de geliefden mogen elkaar niet krijgen. Tussen Floris ende zijn Blancefloer zit de godsdienst, Romeo en Julia worden uit elkaar gehouden door een familievete, een alles verhinderende gelofte remt Tristan en Isolde, en de duivel hupt tussen Faust en zijn Gretchen. Steeds is er standsverschil, huidkleur, ziekte. De vooruitgang heeft intussen alle taboes wel opgeruimd, maar Vladimir Nabokov vond er nog een, het leeftijdsverschil, of anders gezegd het thema van 'the dirty old man'.
De hoofdpersoon in Lolita, Humbert Humbert, een kloeke veertiger, wordt door zijn liefde voor een tiener getroffen. Deze passie broeit in hem als een ziekte. Nabokov plaatst die liefde tegen het Amerikaanse decor van een spirituele woestijn: cokes, chewing gum, plastic, chromium en de horror van motels. Dat is een achtergrond waartegen eigenlijk iedere liefde behoort te bezwijken, maar hier bloeit zij op tot een erotisch avontuur van geest en lichaam, waarlijk te vergelijken met dat van de grote minnaars uit de wereldliteratuur.
Het is onder de zware druk van deze emoties een geschiedenis die zich vooral in de taal afspeelt en wel in de hoogste regionen daarvan. Het boek is vol van taalvondsten, citaten, gebarsten en weer gelijmde woorden, het geheim van het juiste woord, dwarsverbindingen en toespelingen aan alle kanten. Een taalfeest, en zo in staat het amorfe, bizarre, impulsieve, spontane irrationele en po?tische van dit verhaal te dragen. Hier is sprake van een liefde die voor Humbert Humbert de vorm heeft aangenomen van een kwelling, waarin hij uiteindelijk zelf niet meer weet of hij een vervoerde is in een wereld van wurgende dingen, functies en geestloosheid, of een geestesgezonde in een waanzinnige wereld.
Een bekend criticus in Amerika vond het boek vulgair en de hoofdpersoon pervers. Dat is niet juist, het is een ontroerend boek, de geschiedenis van een verliefdheid als geen andere, een epopee van het geluk, of het ongeluk zo'n nimf, zo'n spriet tegen het lijf te lopen, een van die 'filles du feu' die bij machte zijn hemel en hel aan elkaar te naaien, als dat woord hier gepast is, want waarachtig, bij alles wat hier bij name wordt genoemd, het is een boek kuis als ijs."

Klik hier om de NYT verder te lezen

Wim Noordhoek: Brakman in citaten

Wim Noordhoek:
"De schrijver, die in juni 83 is geworden, heeft niet lang geleden bij een val van zijn fiets zijn heup gebroken. Eigenlijk zou hij dit najaar zijn laatste roman verschijnen, maar door die val en de gevolgen ervan is hij toch weer aan het schrijven geslagen. Ik denk dat hij viel omdat hij niet meer schreef. Eerst brieven. Zo schreef hij me hoe hij lag aan infusen en beademing. Zijn uitzicht was beperkt. Een rommelig stuk stad strekte zich uit. Hij probeerde zijn ongevraagde raamuitsnede terug te brengen tot twee dimensies. Citaat:
'Het is flets en flauw, maar in gedachten projecteer ik alles in een vlak. Plotseling wordt het dan soms boeiend.'
Daar lag hij dus, opgescheept met een uitzicht.
Ik citeer verder uit die brief:..."

Klik hier om verder te lezen

De beste biografieen van 2020

Klik hier om verder te lezen

Sneeuw 2021

Het verslag van een autorit door de sneeuw in Duitsland door de schrijver Willem Brakman (met Wim Noordhoek):

Klik hier om de uitzending van De avonden te beluisteren (vanaf 1:13)

"De pop is , net als de roerloze figuur in mijn autobiografie omgeven door oervormen. Sneeuw als vorm...Op die sneeuw heb ik ontzettend gesjouwd: het wit van de sneeuw is geen wit, het is violet, rood, paars".(Pop op de bank, 1989)

Over de biografie: "Schoften zijn het, allemaal!"

G.F.H.Raat: "Hij koos radicaal voor de literatuur, hield zich ver van alledaagse beslommeringen en ervaarde een onoverbrugbare afstand tot de anderen. In zijn biografie van Willem Brakman schetst Nico Keuning het beeld van een geestige, maar egocentrische man die al van jongs af aan een uitzonderingspositie innam."

Klik hier voor De Lage Landen.

Klik hier voor de biografie

31 december 2020

Uit: Willem Brakman, Ondertekend, 1985

Over de biografie: Geert Claassens

Geert Claassen: "...ik ben zeer in mijn nopjes met het werkstuk van Nico Keuning. Het is goed opgebouwd en goed onderbouwd en doorgaans heel toegankelijk geschreven (een enkele keer lijkt hij in zijn eigen zinnen verstrikt te raken, vooral als hij een citaat wil verweven in zijn eigen tekst). Het is een lijvige biografie geworden, mooi verzorgd uitgegeven en passend voorzien van fotomateriaal (in twee fotokaternen), maar het is gelukkig geen monument geworden."

Klik hier voor de recensie

Klik hier voor de biografie

Lastige vragen

Willem Brakman over lastige vragen:
Weet u zeker dat het voortbestaan van het menselijk ras, wanneer u en iedereen die u kent er niet meer is, u echt interesseert?
Dat weet ik niet zeker, maar ik vermoed het wel. Een keer arriveerde ik in Londen, in de regen en aan het eind van een herfstige middag. Ik stapte uit de taxi en keek naar de hel van verkeer. Als in een flits zag ik toen hoe alles gewoon verder zou gaan na mijn dood. Zo’n blik is het verschil tussen weten en beseffen. Het maakte mij in ieder geval somber en dat is toch een vorm van interesse.
Wie zou u liever nooit zijn tegengekomen?
Een zekere juffrouw X, die in mijn beste jaren een oogje op mij had in een mij ongekende vorm en hardnekkigheid, tot op de rand van het griezelige, terwijl er aan mijn kant niets bewoog omdat er eenvoudig niets bewoog. Een benauwende situatie, die mij het droeve lot van zeer mooie vrouwen helder deed inzien.
Zou u positief staan tegenover het absolute geheugen?
Absoluut? Dat zou de beweeglijkheid tussen toen en nu (verbeelding e.d.) ernstig belemmeren; het verleden dat het nu beïnvloedt en omgekeerd. Het is goed te kunnen geloven in de eigen leugen, daarin steekt veel waarheid. Wie van degenen die dood zijn zou u willen terugzien? Zonder meer mijn moeder.
Zou u liever tot een andere natie (cultuur) hebben behoord en zo ja, tot welke?
Ik ben zo aan mijn taal gehecht dat ik mij een daarbuiten niet kan voor stellen.
Hoe oud zou u willen worden?
83, één voet op het strand, één voet in het water en een ruim uitzicht.
Als u de macht zou bezitten om datgene af te dwingen wat u op dit moment juist lijkt, zou u dat dan afdwingen tegen de wil van de meerderheid in? Ja of nee?
Een goede vuistregel bij nijpende vragen lijkt mij zich af te vragen of het antwoord vrijheid verhoogt of onaangetast laat of dat het die beperkt. Zo’n instelling kan men niet afdwingen, ook niet als men daartoe de macht had.
Haat u vlugger een collectief of een bepaald individu en haat u liever alleen of in een collectief?
Ik heb zo’n in mijn natuur gezetelde afkeer van het collectieve dat ik nog niet met mijn moeder ergens voor of tegen zou willen zijn.
Wanneer bent u opgehouden te denken dat u wijzer werd, of denkt u het nog steeds? Aangeven op welke leeftijd.
Ik ben allergisch voor het woord wijsheid, die verdomde baard en wijsvinger in overluchtse streken. Het vermogen om na te denken, en dat is overwegend het vermogen tot zelfkritiek, het zich kunnen herzien en hernemen, neemt naar ik hoop nog steeds toe en, naar ik ook hoop, niet uit wijsheid.
Wat denkt u dat men u kwalijk neemt, en wat neemt u uzelf kwalijk, en als het niet om hetzelfde gaat waarom vraagt u eerder excuus?
Naar men zegt mijn zelfinteresse, die stoort zo die van anderen.
Als in een onbewaakt ogenblik de gedachte bij u opkomt dat u nooit zou zijn geboren, verontrust die gedachte u dan?
Eigenlijk wel, ik geloof dat de wereld toen niet, nu niet en straks niet zonder mij kan. Dat is moeilijk uit te leggen en misschien wel helemaal niet.
Als u aan mensen denkt die overleden zijn: zou u willen dat de overledene tot u spreekt of zou u liever nog iets tegen de overledene willen zeggen?
Het eerste, want de overledenen zouden toch veel te vertellen hebben en met overmacht. De aanwezigheid en omgang met overledenen is er eigenlijk altijd, continu, zoals men ook altijd weet hoe oud men is of waar men woont.
Houdt u van iemand?
Het ja is hier te veel, het nee te weinig.
En waar leidt u dat uit af?
Uit het altijd smeulende gevoel te kort te schieten in God mag weten wat.
Gesteld dat u nooit iemand om het leven hebt gebracht: hoe verklaart u dat het nooit zover is gekomen?
Ik denk puur geluk, het ontbreken van een wapen bijvoorbeeld op het cruciale moment.
Wat staat uw geluk in de weg?
Het is net als bij het geloof, er schuilt iets diabolisch in het feit dat het zich realiseren van de toestand zelf, iemand er ook tegelijk buiten plaatst. Blijkbaar kan die alleen in zijn afwezigheid worden genoten.
Waarvoor bent u dankbaar?
Ik ben een melancholicus en dat zijn geen dankbare lieden.
Is het huwelijk voor u nog een probleem?
Ja, en dat is ook goed zo, de probleemloze slof is het ergste.
Wat hebt u anderen vaker aangeraden:
a. dat ze uit elkaar moeten gaan?
b. dat ze niet uit elkaar moeten gaan?
Ik heb eigenlijk altijd stiekem beide oplossingen aangeraden, dat vereist een groot talent en een inzicht in het wezen van de taal die er een is van verbergen en onthullen.
Welke problemen lost het goede huwelijk op?
Die samenhangen met de eenzaamheid.
Hoe lang leeft u gemiddeld met een partner samen eer de oprechtheid tegenover uzelf verdwijnt, dat wil zeggen dat u ook bij uzelf niet meer durft te denken waar uw partner van zou kunnen schrikken?
Ik ben maar een maal getrouwd en het lijkt mij een omineuze overbewustheid een dergelijk punt te kunnen vaststellen.

Uit: Trouw, 9 april, 1994: Antwoorden op vragen van Max Frisch, ontleend aan diens 'Dagboek, 1966-1971.'

Nico Keuning - Met scherpe pen

Zeventig jaar rellen en rechtzaken in de Nederlandse literatuur

Nico Keuning: " Uit het hoofdstuk De gehoorzame dode (1964):

Het was een literatuurcriticus, zij het een gelovige, die De gehoorzame dode van Willem Brakman in een recensie, in de Nieuwe Haagsche Courant, ‘godslasterlijk’ noemde. Daar had het bij kunnen blijven, ware het niet dat de criticus in kwestie, dr. C. (Cornelis) Rijnsdorp zijn bespreking twee jaar later opnam in de essaybundel De moderne roman in opspraak. De uitnodigende titel was niet aan het oog van senator Hendrik Algra ontsnapt. Hij las het en nam op 10 mei 1966 het woord in de Eerste Kamer. Hij verwijst naar en citeert uitsluitend uit de bundel van Rijnsdorp, uitgegeven bij Kok, in Kampen. Voer voor gelovigen.

'De schrijver, de heer Brakman, geeft van Palestina een beeld – en nu citeer ik nogmaals dr. Rijnsdorp (..) “Waarin stank en viezigheid overheersen. Brakman acht geen bladzijde geslaagd, indien er niet iets of iemand kwalijke geuren verspreidt, die zorgvuldig worden gedetermineerd. De behoefte aan het drastische is hier bijna pathologisch. Als het over bidden gaat, moet er onmiddellijk over niezen, neus snuiten en neus afvegen worden gesproken. Is er sprake van tempel, dan moet er in een adem aan bordelen worden herinnerd. Er worden op bijna elke pagina boeren en winden gelaten; ontlasting, bloed en urine zijn niet van de lucht.'

Nico Scheepmaker reageert in zijn column in het Algemeen Handelsblad (4 juli 1966) wat laat op deze kwestie, maar dat komt doordat hij het boek van Brakman nog moest lezen. ‘Geen gemakkelijk boek,’ schrijft Scheepmaker, ‘dat geef ik toe, wel een rijk boek, oud-testamentisch bijna, met een grote beeldende kracht geschreven.’ Maar waar het Scheepmaker om gaat, is of er werkelijk, zoals Algra beweert, ‘op bijna elke pagina boeren en winden’ worden gelaten, in de column aangeduid met ‘B en W’. Hij moet de lezer teleurstellen. Alleen op p. 96 is sprake van ‘winden laten tijdens het gebed’. ‘Daar staan drie B’s tegenover’, op p. 159, 161 en 192. ‘En dat waren ze dan, de B en W op bijna elke pagina van Rijnsdorp en Algra samen.’ "

Klik hier voor meer informatie

Wim Boevink: De ideale lezer durft te verdwalen, misschien ben ik zo iemand

Wim Boevink: "...Hoe het ook zij, ik herlas enige passages uit ‘Het zwart uit de mond’ en genoot weer enorm van Brakmans stijl en beschrijvingen, die ik hier graag even rondstrooi ter vermaak en ook om u te stimuleren vooral nog eens wat van zijn enorme en eigenzinnige oeuvre te lezen. Daar gaan we...."

Klik hier om verder te lezen.

Klik hier voor de biografie

A.H.J.Dautzenberg: Een speelse schuilkelder

A.H.J.Dautzenberg: "...En de dreiging manifesteert zich niet alleen in de buitenwereld, was het maar waar, ook de binnenwereld is een onuitputtelijke bron van onvoorspelbaarheid, van gevaar.
Brakman bewandelde het grensgebied tussen beide werelden met zerp én zoet gemoed, verkende de diffuse contrapunten waarop binnen en buiten elkaar ontmoeten. Hij daagde beide werkelijkheden uit hun ware gezicht te tonen, zodat hij, de zoekende demiurg, de balans kon opmaken. Dat laatste niet alleen in de verstandelijke zin van het woord, want Brakman zocht zijn toevlucht vooral ook in het irrationele; de rechterhersenhelft draaide bij hem overuren. Voor hem liever geen wetenschappelijk gewauwel en naturalistisch gezever, maar kleuren, gevoelens en vormen. Brakman was duidelijk een beelddenker, een man die intuïtief schreef én tekende..."

Klik hier om verder te lezen (klik op Catalogi [nr 17])

Bart Vervaeck - DE WIEG VAN WILLEM

" ‘Ik had,’ schrijft hij [Brakman] in zijn laatste essaybundel Vrij uitzicht, ‘ook mijn voedende en zeer bijzondere bronnen, (…) die naar mijn vaste overtuiging diepe groeven in mijn gemoed en mijn leven hebben gestempeld."

Klik hier om verder te lezen

Kort en klein: Brakman in citaten, door Albert Megens

Willem Brakman:"Schrijven is niet, althans niet in de eerste plaats, een zich richten tot de lezer, het is ook een twistgesprek, maar schrijven is het omgaan met het onuitsprekelijke. Hoe zuiverder de taal wordt gehanteerd, des te helderder toont zich datgene wat zich niet laat uitspreken."

Klik HIER om verder te lezen.

Nico Keuning, Over de biografie

Schrijver Willem Brakman (1922-2008) groeide op in de Haagse wijk Duindorp. Na een mislukte huisartsenpraktijk vestigde hij zich eind jaren vijftig als bedrijfsarts in Enschede. Daar begon hij te schrijven. Nico Keuning reconstrueert een leven in de ban van het heimwee naar de kindertijd, op zoek naar het verloren gevoel van geluk, verdriet en angst. Een leven waar de beslissende en beproefde vriendschap met literator Nol Gregoor als een rode draad doorheen liep. Brakmans debuutroman vormde al direct aanleiding tot een heuse familierel. Zijn latere buitenechtelijke escapades voerden de spanningen in huiselijke kring hoog op. Brakman wordt door Keuning getypeerd als een gedreven en egocentrische man die in een halve eeuw een volstrekt uniek oeuvre bij elkaar schreef.
De neerlandicus Nico Keuning schreef eerder biografieën over Max de Jong, Jan Arends en Bob den Uyl

Klik HIER om de video te bekijken (youtube; klik met rechtermuis; kies open in new window)

Klik hier voor de biografie

De grote schok was Rilke

Willem Brakman:"Ondersteboven van een boek, wanneer was ik dat? Die vraag doet me schrikken, want ogenblikkelijk stelt men zich toch zoiets voor als een betraand oog, een van ontroering bibberende wang, een onthutst de stukken weer bij elkaar zoeken, en ook is er de wat angstige bijgedachte dat men bij het ontbreken van dergelijke reacties een lezersleven tekort is geschoten...."

Klik hier om verder te lezen

Geest en stof

Recensie door Marc van Oostendorp:"...Heymans is net als Brakman op zijn best in de aandacht voor details – zoals Brakmans oordopjes, die hij soms ook personages in de schelpen propte. Hij citeert daarover Tom van Deel..."

Klik hier om verder te lezen

Over de biografie: NRC

Lunteren, Willem Brakman, rond 1965

"...Maar goed, Een ongeneeslijk heimwee is dus ook een fijn boek, bijvoorbeeld omdat er geregeld wat te lachen valt. Dat heeft op de eerste plaats met Brakman zelf te maken, die zich laat omschrijven als een soort kleurrijke introvert; iemand die bij voorkeur aan de rand van een groepje mensen plaatsnam en er dan vervolgens heel smakelijk en uitgesponnen over verhaalde..."

Klik hier om verder te lezen

Klik hier voor de biografie

Over de biografie: Medisch Contact

Uit: Medisch Contact, 14 mei, 2020

Klik hier voor de biografie

Leon Hanssen citeert Willem Brakman over biografieen

p.142: "Met behulp van zogenaamd ‘echt’ en ‘waar’ feitenmateriaal worden er in zulke levensbeschrijvingen zin, betekenis en coherentie gesuggereerd die er in werkelijkheid helemaal niet zijn. Brakman zegt het niet letterlijk, maar volgens hem wordt er feitelijk geschiedvervalsing bedreven. Wat is dan zijn alternatief? In de schets daarvan ontpopt Brakman zich als een ideologische grondlegger van het genre dat we vandaag de dag met de term life writing betitelen....

Klik hier om verder te lezen

Over de biografie: De Volkskrant

Klik hier voor de recensie

Klik hier voor de biografie

Ontmoediging

Wim Noordhoek: " In het leven van Willem Brakman - lees de biografie van Nico Keuning 'Een ongeneeslijk heimwee' - speelde zijn 'vechtvriendschap' met Nol Gregoor zo'n rol. Gregoor was zijn oudere 'leermeester' en deed zich voor als een belangwekkend letterkundige..."

Klik HIER om verder te lezen

Klik hier voor de biografie

Over de biografie

"De neerlandicus Nico Keuning schreef eerder biografieën over Max de Jong, Jan Arends en Bob den Uyl. En in zijn boek Oorlog en pap beschrijft hij het bezeten leven van Johnny van Doorn. Keuning publiceert met enige regelmaat in vooraanstaande kranten en tijdschriften. De biografie over arts en schrijver Willem Brakman zou in eerste instantie geschreven worden door Gerrit Jan Kleinrensink, die niet verder kwam dan een ongepubliceerde biografische schets...."

Klik HIER om verder te lezen

"Soms gebeurt er iets merkwaardig: je leest een bladzijde en je treedt een universum binnen waar je niet meer los van komt. Brakman was een figuur die steeds de meningen verdeelde. HP/De Tijd-criticus Max Pam beschuldigde de Haagse schrijver er ooit van opzettelijk 'onleesbaar' proza te produceren. Wat ons bij de vraag brengt: wat is 'onleesbaar'?...."

Klik HIER om verder te lezen

Klik hier voor de biografie

Marjoleine de Vos leest de biografie

Marjoleine de Vos: "Je weet natuurlijk niet wat er in de mensen omgaat. Ik las de biografie Een ongeneeslijk heimwee van Nico Keuning, over de schrijver Willem Brakman (1922-2008), ook niet bepaald iemand die zich enorm op de buitenwereld richtte. Hij zat juist graag binnen, bij voorkeur bij lamplicht, buiten sneeuw – bij het ontbreken van dergelijke elementen verzon hij ze erbij. .."

Klik HIER om verder te lezen

Klik hier voor de biografie

Appelpunt

Wim Noordhoek: "Nu de Brakman-biografie 'Een ongeneeslijk heimwee'van Nico Keuning zich wijd en zijd verspreidt komt de nieuwe digitale editie van Tijdschrift Terras, annex Raster als geroepen. Met daarin een buiten deze tijd tredende dialoog, getiteld 'Nadere kennismaking' uit 2002. Zonder twijfel gesitueerd in Den Haag, vermoedelijk in de tearoom Lensvelt-Nicola, maar Krul kan ook..."

Klik HIER om verder te lezen

Klik hier voor de biografie

Rob Schouten over De biografie: Trouw

Rob Schouten: "Willem Brakman was een tomeloze creatieveling met een neus voor het sublieme en het afgrondelijke."

Klik HIER om verder te lezen (klik rechts en kies ' open in new window' of link ingedrukt houden)

Klik hier voor de biografie

De oordopjes van Willem Brakman

Marc van Oostendorp: “Als ik terugblik naar mijn jeugd,” schreef Willem Brakman aan het begin van zijn laatste boek, Staren in het duister, “dan is dat het beste in de regen, het plein, de kerk, dan is ’t maar het beste een gekookte barbaar met een boterham met mayonaise. Hoe dan ook leefde daar een oude brief met een zuster die veel knisperde. Terecht zat zij aan de kade en riep honende terechtwijzingen.”

Klik HIER om verder te lezen (klik rechts en kies ' open in new window' of link ingedrukt houden)

Recensie over De biografie: Tzum: Literair weblog

Tzum: "‘Wim houdt van overdrijven, van theater, zij het met een flinke scheut ironie. (…) Literatuur is ernst, maar in zekere zin ook een spel. Althans voor Wim,’ schrijft Nico Keuning in Een ongeneeslijk heimwee, zijn prettig heldere biografie over leven en werk van Willem Brakman. Het is een vroeg tussenoordeel, al op bladzijde 83, want juist over ernst en spel zal Brakman in zijn latere leven nog menige noot kraken, wanneer hem tegen zijn zin het etiket postmodernist wordt opgeplakt, wat voor hem gelijkstaat aan vrijblijvende spielerei."

Klik HIER om verder te lezen (klik rechts en kies ' open in new window' of link ingedrukt houden)

Klik hier voor de biografie

Arie Storm over De biografie: Groene Amsterdammer

Arie Storm: "Nico Keunings biografie van de onnavolgbare, niet geëngageerde en een beetje gekke schrijver Willem Brakman roept een verloren tijdperk van ‘echte’ literatuur op."

Klik HIER om verder te lezen (klik rechts en kies ' open in new window' of link ingedrukt houden)

Klik hier voor de biografie

De biografie: Radio 1 - De Taalstaat

Klik HIER om luisteren

Klik hier voor de biografie

Bart Vervaeck: ter gelegenheid van de aanbieding van de biografie

"Ik voel me vereerd dat ik hier vandaag tot u mag spreken over de schrijver die ik boven alle anderen bewonder, koester en herlees, Willem Brakman. Ik wil Nico Keuning bedanken voor de uitnodiging en voor de suggestie van een onderwerp. “Je zou,” schreef hij me, “misschien enkele persoonlijke herinneringen kunnen ophalen aan bezoeken van Brakman […] en Brakman en het postmodernisme kunnen duiden voor een breed, niet-academisch publiek”. Ik zal me inderdaad op die twee elementen concentreren, in omgekeerde volgorde. Eerst vertel ik kort iets over mijn volgens Brakman rampzalige associatie van de schrijver met het postmodernisme. Daarna sta ik wat langer stil bij zijn bezoeken aan ons."

Klik HIER om verder te lezen (pdf bestand). Klik rechts, kies 'open in new Window'. Of kijk bij 'Downloads'

Klik hier voor de biografie

Marjoleine de Vos: ter gelegenheid van de aanbieding van de biografie

"Toms [Tom van Deel] verhaal over de eerste ontmoeting is dat van een mislukt interview. Hij heeft het vaak verteld. Of nu ja, mislukt, misschien was het niet mislukt, maar de 19-jarige Tom, schrijvend voor de jeugdrubriek van de Nieuwe Haagsche Courant was helemaal vergeten iets op te schrijven. Pas in de trein weer op weg naar huis, hij woonde in Den Haag en Brakman in Enschede, besefte hij dat hij helemaal geen tekst had."

Klik HIER om verder te lezen.

Klik hier voor de biografie

Nico Keuning over de biografie

"Het heimwee naar zijn kindertijd is voor Brakman, zijn hele schrijversleven lang, een sterke drijfveer geweest. ,,Hij heeft alles gedaan om dat verleden, in zijn boeken, opnieuw tot leven te wekken. Maar het gaat over veel meer dan nostalgie, ook zijn verdriet en zijn angsten horen daarbij. Hij geeft er echter een compleet nieuwe draai aan. Boek na boek creëert hij uit brokstukken verleden een nieuw heden. Hij was een maniakaal herinneraar."

Klik hier om verder te lezen

Klik hier voor de biografie

Klik hier voor informatie over de aanbieding van de biografie op 16 februari.(klik rechts, selecteer 'open in new window)

Wim Noordhoek over de biografie

"' Een ongeneeslijk heimwee' heet het 478 pagina's grote boek dat Nico Keuning schreef over 'Leven en werk' van Willem Brakman (1922-2008). Waar gaan de pakweg 175 brieven over die Willem en ik wisselden? Altijd volgens zijn strikte regel 'komt er een brief, dan schrijf je meteen terug'. Zijn doktershandschrift op de mat onderaan de trap wenkte. Ik daalde af en begon meteen te pennen."

Klik hier om verder te lezen

Klik hier voor de biografie

Klik hier voor informatie over de aanbieding van de biografie op 16 februari.(klik rechts, selecteer 'open in new window)

Brakman voor lezers verklaard

Uit: VPROgids, 1-7 februari.

Uit: VPROgids, 1-7 februari.

Uit: VPROgids, 1-7 februari.

Klik hier voor de biografie

Klik hier voor informatie over de aanbieding van de biografie op 16 februari.(klik rechts, selecteer 'open in new window)

'De zestiger jaren, die vervloek ik'

Uit: Tubantia, 25 Januari 2020.

Klik hier voor de biografie

Klik hier voor informatie over de aanbieding van de biografie op 16 februari.(klik rechts, selecteer 'open in new window)

Nico Keuning: Een ongeneeslijk heimwee. Leven en werk van Willem Brakman (1922 – 2008) Querido. Verschijnt 4 februari.

Willem Brakman in de keuken van de Prinsestraat.

"Ooit vertelde Willem Brakman in een televisieprogramma dat er tussen hem en de buitenwereld ‘een glasplaat’ stond. „Ik zie de buitenwereld wel, maar ik kom er niet bij en omgekeerd komt die wereld niet bij mij”, die binnenkort verschijnt.
Nico Keuning, schrijver van de biografie van Brakman die op 4 februari verschijnt, zegt: „Hij heeft beschreven waar hij geen deel van kon uitmaken. Hij heeft van zijn tekort kunst gemaakt. De kloof tussen hem en de werkelijkheid probeerde hij met schrijven te dichten. Maar hij wist dat hij daarmee de kloof alleen maar groter maakte, omdat hij uitging van een ideale lezer. Daar zijn er weinig van, zodat er veel onbegrip overbleef. In die zin leefde hij in een geheel gesloten universum. Brakman is een wereld op zichzelf.”

Klik hier om verder te lezen (klik rechts, selecteer 'open in new window)

Klik hier voor de biografie

Klik hier voor informatie over de aanbieding van de biografie op 16 februari.(klik rechts, selecteer 'open in new window)

Het Hogeland

Uit: Het Hogeland Heden en Verleden

Klik hier voor meer informatie

Jong gedaan

Uit: Jong gedaan, Querido, 1968 (van de flaptekst): "...Niet alles wordt bewaard. Veel wordt weggegooid of gaat verloren door slordigheid of overmacht. Maar in allerlei laden ligt toch nog van alles. Dit hebben wij gemerkt toen wij ..om hun eerstelingen van de pen hebben gevraagd"